09 Grand Teton, WY & 10 Craters of the Moon, ID

De afgelopen dagen waren heel afwisselend. Dit geldt voor de omgeving waar ik was, het weer en ook mijn eigen stemming. Wat omgeving betreft heb ik vlaktes, heuvels, bergen, meren, graslanden, half-woestijnen en lava-landschappen gezien. Het weer laat zich ook weer van meerdere kanten zien. Het is niet heel erg warm (gelukkig!), zo tussen de 13 en 20 graden overdag. De zon laat zich wel zien, tussen de wolken door. Maar soms regent het ook opeens heel hard. En zo voel ik me ook eigenlijk wel.

Tijdens het rijden heb ik helaas vaak teruggedacht aan de paar weken die ik vorig jaar samen heb gereisd. Daarbij hebben we lol gehad over de wegen waarop we per ongeluk terecht kwamen. Maar hebben we ook van uitzichten staan genieten, elkaar dingen staan aanwijzen. Ik heb er de afgelopen dagen vaak van gebaald dat ik dit alles alleen doe. Er waren momenten dat ik moest beslissen of ik wel of niet een wandeling zou maken, of ik wel of niet naar iets terug zou gaan op een later moment, of me af vroeg waarom ik in hemelsnaam dit allemaal doe aangezien ik zo moe ben. Ik ben dan kwaad op hem, op mezelf, om wat ik mis, maar ook boos dat ik mezelf soms teleurstel. En aangezien ik alleen tussen het moment van opstaan tot een uur of 3 ’s middags tegelijk met jullie wakker ben, vind ik vooral de avonden eenzaam. Vorig jaar vulden we die samen in, met een film of nog een wandeling, of gewoon gezellig samen ergens eten. Nu kijk ik wel wat Netflix of lees ik, maar lig ik meestal vroeg in bed.

Ik wil echt niet zielig overkomen, want dat ben ik zeker niet. Ik besef heel goed dat wat ik doe, dat dat niet voor iedereen weggelegd is. Maar ik vind ook dat ik in een blog eerlijk moet zijn, dat het niet alleen maar gave dingen zijn die ik meemaak. En alleen reizen heeft echt wel voordelen. Ik hoef met niemand te overleggen en beslis alles zelf. Dat gaat snel en ik hoef me niet te verantwoorden. Ik maak makkelijk nieuwe contacten, vooral met hosts via airbnb. En ik kan lekker een georganiseerde bende maken van elke kamer waar ik kom. En van de auto… die is wat minder georganiseerd, oeps. Maar ja, geef mij de ruimte en ik plemp overal wat neer.

DONDERDAG

Ik reed donderdag van Gardiner in Montana, door Yellowstone in Wyoming naar Victor in Idaho. Een andere route (niet via Yellowstone) was er wel, maar die was een uur om en vele mijlen langer. Dus ik moest redelijk vroeg weg, anders zou ik in Yellowstone ergens in een file belanden. Dat viel reuze mee! Ik heb nog even een stop gemaakt, omdat er een bizonstier te zien was. Die besloot precies op dat moment een zandbad te nemen, wat bijzonder grappig was. Je moet je zo’n beest van 1.000 kilo voorstellen, die zich om laat vallen en dan met z’n poten in de lucht op z’n rug gaat liggen rollen. Hij stond verrassend snel weer op z’n poten trouwens, om het daarna nog een keer te doen. Mooi afscheid van Yellowstone!

Bij West Yellowstone, een dorpje dat niet heel verrassend ten westen van Yellowstone (in Montana) ligt, reed ik het park uit. Het is blijkbaar een populaire ingang, want rond 11 uur ’s ochtends stond er een hele lange file, 3 rijen dik, voor de poort. Het dorpje zelf is helemaal ingesteld op toeristen, een beetje zoals Gardiner, maar dan over de top. Veel winkels, restaurants, hotels en RV-parks (campings voor die enorme campers die ze hier hebben). Ik heb nog gekeken of ik een hoodie (trui met capuchon) zou kopen, maar kon niet echt iets vinden wat ik leuk vond. Dus dan maar weer op weg. De bergen werden heuvels en toen een glooiend landschap. Links van me (in het oosten) lagen de bergen van Yellowstone en Grand Teton, die horen bij de Rocky Mountains. Het was een mooie, rustige route.

Ik had in Victor een kamer via airbnb. Het was in een kelder, waarbij er een hele grote woonkamer met keuken was, een badkamer en de 3 slaapkamers die ze verhuurden. De eerste nacht waren er nog andere mensen, maar de tweede nacht had ik het appartement voor mezelf. Het was er wel nogal koud. Dus na het eten ben ik een rondje gaan lopen. Dat kon gelukkig, want het was een soort buitenwijk in aanbouw. Daar werd ik wel weer warm van. Ik sliep die nacht prima, in het kingsize bed.

VRIJDAG

De reden dat ik in Victor overnachtte, was dat ik naar Grand Teton National Park wilde. Dat ligt ten zuiden van Yellowstone. Het is minder bekend (ik had er ook nog nooit van gehoord), maar wel de moeite waard. Ik moest vanuit Victor over de Teton Pass naar de vallei erachter, waar het park lag. Dat was best wel pittig… steil omhoog, slingerend en op eenzelfde manier aan de andere kant weer naar beneden. Ik reed eerst door Jackson, dat zo mogelijk nog toeristischer was dan West Yellowstone. Er stond op een bordje dat er net geen 1.000 mensen wonen, maar met al die toeristen, zijn dat er zeker duizenden meer. Die toeristen zijn er het hele jaar door, want in de winter wordt er geskied.

Onderweg waren er wegwerkzaamheden. Ik weet niet of ik er vorig jaar over geschreven heb, maar dan zetten ze dus ‘flaggers’ neer. Dat zijn mensen met een bord op een stok, waarop aan de ene kant ‘STOP’ staat en aan de andere kant ‘SLOW’. Die flaggers staan er als er een rijbaan is afgesloten en er alleen eenrichtingsverkeer mogelijk is. Ze stemmen met elkaar af wie het verkeerd door laat of niet. Soms is er een ‘pilot car’, die dan vooropgaat. De hele rits auto’s volgt dan die pilot car. Het lijkt mij het meest saaie beroep OOIT, de ganse dag met dat bord daar staan. Sommigen staan er ook heel verveeld bij. Ik heb er een gewoonte van gemaakt om altijd naar ze te zwaaien en meestal zwaaien ze ook wel terug. Maar vrijdag… toen was er eentje die duidelijk lol in zijn werk had, of in ieder geval zorgde dat het lollig werd. Hij stond uitgebreid te dansen, draaide rondjes rond z’n bord en nodigde mensen uit om ook te gaan swingen in de auto. Ik heb zo ontzettend hard gelachen, dat ik 5 minuten later nog met een grijns op mijn gezicht zat. ’s Middags stond hij er nog… dansend en al!

Grand Teton is een stuk kleiner dan Yellowstone en prima te doen in 1 dag. Tenminste, als je niet gaat wandelen. Dat doe ik zelf amper. Niet alleen vind ik wandelen in mijn eentje (zonder hond… ik mis Sora dan!) stom en krijg ik zere voeten (waar ik nog mee moet rijden), maar er zijn natuurlijk ook overal beren. Dus, goed excuus om alleen korte rondjes te lopen waar ook meer mensen zijn. Ik ben eerst naar het uitzichtpunt over Jenny Lake gegaan. Dat is dan weer wel redelijk beroemd, omdat je dan de Tetons (de hoge bergen) achter het meer ziet. Ik heb een foto gemaakt en wilde naar het bezoekerscentrum bij Jenny Lake. Het was nog maar half 11, maar geen parkeerplaats te vinden natuurlijk! Vanaf Jenny Lake gaan veel wandelroutes en ook een boot naar de overkant. Ik was van plan om die boot te nemen en weer terug te gaan, omdat iedereen dat nou eenmaal doet. Maar ja, omdat dus iedereen dat doet, kon ik mijn auto niet kwijt. Ik ben maar weer weggegaan, met het idee om het misschien later in de middag nog eens te proberen.

Na Jenny Lake ben ik Signal Mountain op gereden. Dat ging een beetje per ongeluk. Ik zag een weg naar rechts en een bordje met ‘overlook’. Dat bleek een ritje van bijna een kwartier de berg op, waar inderdaad een prachtig uitzicht over de vallei was. Op de parkeerplek reed er bijna een SUV tegen mijn auto, waarbij ik heel boos toeterde en foeterde. Het ging echt maar net goed. Blijkbaar had hij ook Yellowstone-modder op zijn achteruitrijcamera*. Na wat foto’s reed ik weer naar beneden en heb bij de Signal Mountain Lodge een broodje kipfilet met patat gegeten. Daarna was het eigenlijk allemaal niet zo heel interessant meer in het park. Er waren een paar plekken waar je wild zou kunnen zien. Ik zag wel wat bizons, maar ja, daarvan had ik er in Yellowstone ook al genoeg gezien. Ik heb nog ergens op een bankje in de zon zitten lezen, tot het ging regenen. En toen bleef het regenen. Ik ben niet meer terug naar Jenny Lake gegaan, maar reed naar mijn airbnb. Gelukkig was het in de bergen droog, moet er niet aan denken om met regen over die pas te rijden. In de woonkamer heb ik wat knäckebröd gegeten als avondmaal. Daarna hetzelfde rondje als de vorige avond gewandeld, nu andere richting. In Nederland kun je dan lekker bij mensen naar binnen gluren. Maar hier hebben ze kleinere ramen en hangt er altijd wel iets voor van vitrage of luxaflex.

* Ik had dus modder uit Yellowstone en omgeving op mijn achteruitrijcamera. Samen met het stof uit Glacier zijn vooral onderkant van de deuren en de achterkant van de auto een soort geelbruin. In de wielkasten zitten ook nog het een en ander vastgeplakt. Ik heb tot nu toe alleen even de kentekenplaat gepoetst en dus de camera. Want hoewel ik prima zonder die camera achteruit kan rijden (niet als die SUV-kerel), is het toch wel een erg handig ding.

ZATERDAG

Dit was weer een reisdag, waarbij ik dan van tevoren gekeken heb of er nog iets te doen is. Ik reed eerst naar Idaho Falls. Bij de Hobby Lobby heb ik fotolijstjes en cadeautasjes gekocht. In de fotolijstjes ga ik wat maken met handletteren. Ik vul twee tasjes, met elk een lijstje, een pak stroopwafels en rollen pepermunt. Dat zijn dan de bedankjes voor de mensen bij wie ik in Beaverton (bij Portland) en Seattle ga logeren. De stroopwafels zijn wel iets gedeukt, gekruimeld en gesmolten, maar dat hoort er ook wel bij, toch? Daarna heb ik boodschappen gedaan. Ik heb spullen voor een salade gekocht en werd helemaal blij van alle groenten in mijn karretje. Jammer is dan wel, dat je dan zo weer 20 dollar kwijt bent. De enige gezonde dingen zijn bananen. Daarvoor betaalde ik 88 dollarcent voor 3 stuks. Na een lunch bij de Chick-fil-A reed ik verder naar het westen, dieper zuid-Idaho in.

Als je met Google Satellite kijkt naar Idaho, dan zie je overal cirkels. Dat zijn (gras)akkers, waarover lange armen op wielen rondjes rijden om de akkers te bewateren (met misschien wat chemicaliën?). Die akkers zijn ook heuvelachtig, wat die armen blijkbaar aan kunnen. Let wel, die armen zijn zo 50 meter lang (is mijn gok). Ik verbaas me er wel over dat er zoveel water gegeven wordt. Ik bedoel, ik heb redelijk wat regen gehad de afgelopen tijd. Alles is ook heel erg groen. Ik begrijp dat jullie in Nederland wel wat water kunnen gebruiken, en verkoeling. Nou, die heb ik hier, hoor!

Idaho staat bekend om de aardappels. Het staat zelfs op de kentekenplaten: ‘Scenic Idaho - famous potatoes’. Maar in dit deel van de staat werkt men vooral in de kerncentrales. Hier werd in 1951 voor het eerst energie genoeg opgewekt om 4 gloeilampen te laten branden. Of dat voor het eerst ter wereld was, weet ik niet, maar in ieder geval in de VS. Die reactor ligt inmiddels stil en kan bezocht worden. In de omgeving zijn nieuwe reactoren en laboratoria gebouwd. Daar mag je dus NIET komen. Het voelt een beetje raar, hoor, omdat ik me dan afvraag ‘wat doen jullie daar stiekem allemaal?’. Maar goed, in die oude Experimental Breeder Reactor I (EBR-I) krijg je een rondleiding. Mijn gids was een hele enthousiaste Afrikaanse (niet African American) jongeman met een HEEL sterk accent. Het grappige was dat ik vermoedde dat hij uit Ghana kwam, wat later ook zo bleek te zijn. Nu heb ik in mijn leven echt wel mensen ontmoet die uit Afrika komen. Ik kon ze redelijk verstaan, maar met het accent van deze jongeman kon ik echt niets. Tel daarbij op dat hij vertelde over hoe een kernreactor werkt… en ik voelde me weer helemaal bij natuurkunde op het vwo zitten. Ik snapte er maar weinig van. Iets met Uranium-235 en -239 en Plutonium-235 (of was het -238?). En dat dan gekweekt werd als brandstof ofzo? Wat me wel duidelijk is, is dat die kernreactie dus hitte oplevert, die via via aan water wordt doorgegeven. De stoom zet de turbine in beweging en dat maakt elektriciteit. Jongens, wat een TOESTAND om stroom op te wekken! Over het maken van atoomwapens werd niet gesproken. Wel iets over een vliegtuig dat ze ooit wilden bouwen dat op kernenergie vloog, ofzo. Ik blijf ofzo zeggen, want ook dat verhaal was me niet helemaal duidelijk. Het was in ieder geval een vermakelijk uurtje midden in de half-woestijn van Idaho.

Mijn motel is in Arco, een kwartier rijden van EBR-I. Het is hier dus een half-woestijn. In het noorden zijn bergen, die ik nog niet veel heb kunnen zien, omdat er steeds (donder)wolken boven hangen. In de andere windrichtingen is het vlak tot heuvelachtig. Toch steken er af en toe bulten uit het landschap, die ze een ‘butte’ noemen. Ik heb nog steeds geen idee hoe ze dat uitspreken. Een ‘butt’ is namelijk een kont (afkorting van ‘buttocks’ = billen), dus dat lijkt me niet. Een ‘bjoet’ lijkt me ook niet, dan had het maar 1 t gehad. Ik moet het nog maar eens navragen. Anyhow, zo’n butte is dus ontstaan door vulkaanactivieit, soms is een bult opgeduwde aarde, maar soms ook het gevolg van een vulkaanuitbarsting. Ze hebben er hier 3 liggen, waarvan de grootste ‘Big Butte’ heet (ja, grinnikt u maar, ik doe mee). Arco zelf is niet heel spannend. Mijn motel is wat je je voorstelt bij een motel. Ik parkeer mijn auto letterlijk voor de deur. De inrichting van de kamer is heel primitief, maar heel prima en schoon. Als avondeten heb ik salade gemaakt, lekker!

ZONDAG

De reden waarom ik in Arco ben, waar dus verder niks is, is omdat op een kwartier rijden Craters of the Moon te vinden is! Mensen, dat is een stop/omweg waard!!! Het is een vulkaanlandschap, waarbij overal verharde lava is, met prachtige bloemen en planten er op. Ik moet even Google Translate erbij pakken, want alle informatie zit in het Engels in mijn hoofd. Er staken ook kegels uit de lava (een ‘cone’ in het Engels). Dat zijn dan kleine uitbarstingen geweest. De lava is soms brokkelig en scherp, maar soms ook vlak alsof het in golven uit de grond is gekomen (wat ook zo is). Je mag alleen op de wegen rijden en op de paden lopen. De lava is zo kwetsbaar, dat je al snel iets stuk maakt. Op één grote berg mag je wel lopen. Dat heb ik ook gedaan. Maar aangezien het al de hele tijd een beetje regende en waaide, was dat wel even een uitdaging. Hoe hoger op die berg, hoe harder de wind. Het laatste stuk werd ik bijna omhoog geduwd. Ik zag iedereen worstelen met de wind, ook bij het naar beneden lopen. Ik had een pet op en daar overheen een capuchon van mijn regenjas. Maar die pet waaide bijna weg. Heb ‘m in mijn jaszak gedaan. Het was wel de moeite waard, het uitzicht was prachtig.

Nou is al die lava spectaculair, maar zoiets had ik al eens op de Azoren gezien (oh, wat klink ik verwend). Wat ik vooral heel gaaf vond, waren alle bloemen! Ik had al gelezen dat in juni alle planten in bloei staan. En yes, dat was ook zo! Door het weerbarstige weer, in de winter sneeuw en ijs en in de zomer hitte en droogte, zijn de planten klein. Ze groeien in de zanderige vorm van lava. De bloemetjes hebben felle kleuren roze, geel, wit en paars. Er zouden ook rode bloemen zijn, maar die heb ik helaas niet gezien. Ik heb veel foto’s gemaakt. Ik voelde me een beetje als mijn opa Koopmans. Hij maakte tijdens hun vakanties in Zwitserland altijd foto’s van bloemetjes. Oma verzamelde ze dan in een droogplankje, om ze thuis op kaarten en boekenleggers te plakken. Dat verzamelen mag echt niet hier! Je mag zelfs geen steentjes van lava meenemen. Ik heb me braaf aan die regel gehouden. Er hebben ooit meer bomen gestaan, nu staan er nog wel een aantal, maar ook flink wat dode bomen. Tientallen jaren geleden kwam de mistletoe (maretak) hier op. Dat is een parasitaire plant die zich voedt met de boom waar het op groeit. Men dacht destijds dat de bomen er dood van zouden gaan. Daarom hakten ze alle ‘besmette’ bomen om. Maar in plaats van dat ze daarmee de overgebleven bomen redden, stierven ze juist bijna uit. Sindsdien doet men hier veel onderzoek naar hoe bomen en planten zichzelf redden. En naar wanneer het nodig is om wel in te grijpen. Mistletoe verzwakt misschien een boom een beetje, maar doodt ‘m niet, weten ze nu. De natuur heeft zich duizenden jaren zelf gered, maar de mens wil altijd overal controle over hebben. Wat in deze tijd belangrijk is, is dat wij met zijn allen zorgen dat we de natuur niet verder stuk maken. Men kan dat hier duidelijk zien aan de korstmossen die op de lava groeien. Zij hebben zuivere lucht nodig. Dat hun aantal afneemt, betekent dus dat wij de lucht met onze auto’s en industrieën verpesten. Het voelt dan ook best dubbel om door zo’n park te rijden. Het is zoeken naar een balans tussen genieten van de natuur, educatie over wat onze invloed is en het beperken van onze invloed op die natuur.

Ik schreef al eerder over wandelen en regen. Nou, het regende dus best wel en de wind was KOUD. Er waren nog wat routes te wandelen. Maar ondanks dat er hier geen beren zijn, heb ik het toch niet gedaan. Ik heb genoten van wat ik wel gezien heb en ben teruggegaan naar mijn motel. Ik heb een heerlijk middagdutje gedaan en de tweede helft van mijn salade opgegeten. En je zult zien… sinds een uur of 5 schijnt de zon. Het waait nog wel en het is nog steeds fris. Maar hier in Arco is niks te doen, dus ik heb Netflix gekeken en gelezen. Nu ben ik al een uur ofzo aan het schrijven, dus daar vermaak ik me ook wel mee. Ik moet het zo ook nog eerst doorlezen, voordat ik het op internet zet. Vergeef me als er dan nog schrijffouten in zitten. Het is best veel tekst, haha. Ik ga straks nog foto’s op Facebook zetten. Dat is ook altijd wel een klusje. Ik heb net een uur met mijn Duitse buren staan praten, het is inmiddels al 22 uur geweest. Oeps!

Laat je nog een berichtje achter? Of stuur me eens wat via Facebook of Whatsapp. Ik wil me niet afsluiten van wat er thuis gebeurt, vind het juist leuks om af en toe contact te hebben. Zolang het maar niet over werk gaat, want daar ben ik ECHT NIET mee bezig, haha. Tot de volgende keer! Dan komt mijn blog uit de vijfde nieuwe staat deze reis: Oregon.